Wylądowałem w Ugandzie (2)

„Wiem, że właśnie zakładam sobie na szyję stryczek. Wiem, że powiedzą, że dałem się kupić władzy. Ale nie dbam o to.

Nie dbam, bo oni mierzą wszystkich swoją miarą. Uważają, że wolny człowiek nie może mieć poglądów, a szczyt jego możliwości to przekupna służalczość wobec silnych. Jeśli nie potrafią inaczej, to trudno. Ich sprawa”.

Wbrew pozorom nie jest to wyznanie żadnego z naszych zacnych symetrystów. To znów Uganda. A słowa pochodzą z najnowszego felietonu Andrew Mwendy. Mwenda jest jednym z najważniejszych ugandyjskich publicystów. Liberał, fan Hayeka i Poppera. Niesamowicie pewny siebie. Dekadę temu założył tygodnik „The Independent”. Motto (nieco pretensjonalne) gazety. Ty dostajesz prawdę, my płacimy cenę.

Mwenda uchodzi za zdeklarowanego krytyka prezydenta Ugandy Yoveriego Museweniego. Kiedyś powiedział nawet, że jak prezydent mu podskoczy, to jego dni są policzone. Odważna bufonada wobec polityka, który mocną ręką trzyma władzę w kraju od 1986 roku.

Czy Museweni jest dyktatorem? W porównaniu ze swoimi poprzednikami Miltonem Obote czy niesławnym Idim Aminem (to jego rządy pozwoliły ukuć greps „bananowa republika”) – chyba nie. Museveni nie każe topić wrogów w jeziorze Wiktorii i nie „robi im” wypadków samochodowych.

Ale z drugiej strony władzą podzielić się nie zamierza. A jak ktoś mu podskoczy (jak ostatnio organizacja ActionAid, domagająca się od władz podatkowej przejrzystości), to pojawia się u nich policja, pieczętuje komputery i bada przepływy finansowe. Aż się niepokornym odechce. Więc czystym jak łza demokratą też nie jest.

Jednocześnie od ponad dekady w Ugandzie działa opozycja. I to nie w katakumbach. Legalnie i w parlamencie. Rekrutuje się głównie z dawnych antyaminowskich towarzyszy broni Museweniego, którzy się z nim z różnych przyczyn rozstali. Czy opozycja jest fajna? Pytam o to moich rozmówców jednego po drugim. I o ile większość zgadza się co do krytycznej oceny rządu (że 30 lat u koryta ich skorumpowało, że się odkleili), to jednak opozycja ich nie rozpala. – Ich jedynym hasłem jest od lat odsunięcie Museveniego. To zastępuje im wszystko. Teraz nasza kolej, posuńcie się – mówi mi Susan Nanduddu, szefowa think tanku African Centre For Trade and Development.

W ten sposób wracamy do dziennikarza Andrew Mwendy. Tego, który wyrobił sobie markę, krytykując prezydenta Museweniego. Nazywając go wieśniakiem i tchórzem. Teraz ten sam Mwenda pisze, że partia władzy przynajmniej ma jakieś cele i jakieś osiągnięcia. Plus całkiem niezłe poparcie społeczne. To się może nie podobać. Ale przynajmniej budzi szacunek. Tymczasem opozycyjna FDC (Forum For Democratic Change) nie ma nawet ideałów. Chcieliby jedynie odbić władzę z rąk Museweniego. I zastąpić jego machinę polityczną swoją własną machiną. Tak uważa Mwenda.

– Mwenda się sprzedał – słyszę od zaprzyjaźnionego ugandyjskiego ekonomisty. – Sprzedał się i jest koncesjonowaną opozycją. Dzięki takim jak on Museweni porządzi pewnie do końca swoich dni (a ma lat 76). Widać trochę, że przemawia przez niego frustracja. I na niedemokratyczny rząd, i na opozycję, której cały przekaz sprowadza się do: teraz, k…, my.

I znowu nie wiem, czy mówimy jeszcze tylko o Ugandzie. Czy również o kraju nad Wisłą, którego stolica jest tylko nieco bardziej ludna od 1,8-milionowej­ Kampali.